Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle, Müjde Ar’ın cesaretini ve yeteneğini gözler önüne seren üç önemli filme yer veren MUBI sayesinde bu haftanın film incelemesinde “Aaahh Belinda” var. 

“Aaahh Belinda” (1986), Atıf Yılmaz’ın yönetmenliğinde 80’li yılların hızla büyüyen reklam sektörüne eleştirel bir gözle yaklaşıyor. Film, bir şampuan reklamının çekimleri sırasında beklenmedik bir şekilde “ideal aile kadını” kimliğine sürüklenen Serap karakteri üzerinden, kadına dayatılan toplumsal rollerle tüketim kültürünün suni vaatlerini bir arada sorguluyor. Bu beklenmedik geçiş, feminist kuramın sıkça tartıştığı “kadının kimlik bölünmesi” ve “metalaştırılması” kavramlarına çarpıcı bir örnek sunuyor.

Müjde Ar’ın canlandırdığı Serap, özgür yaşam tarzı ile aniden içine itildiği “klişe ev kadını” profili arasında gidip geliyor. Film, bu zıtlık üzerinden, kadına yüklenen “bakımlı, itaatkâr ve kusursuz” imajın nasıl yaratıldığını gösteriyor. Reklam sektöründeki yoğun “parlak hayat” algısı, aile yaşamının gerçekliğiyle örtüşmüyor. Tam da bu noktada Atıf Yılmaz, mizahi ve yer yer gerçeküstü bir anlatım kullanarak, tüketim odaklı bakışla kadının özgün kimliği arasındaki gerilimi görünür kılıyor.

Feminist kuram bağlamında “Aaahh Belinda,” kadının hem patriyarkal toplum düzeni hem de modernlik adı altında gelişen reklam dünyası tarafından biçimlendirildiğini hatırlatıyor. Serap’ın kendini “reklamda canlandırdığı ev kadınının hayatında” bulması, kadının toplumdaki konumunun dışsal etkenlere ne denli bağlı olduğunu anlatıyor. Böylece film, kadının ev içi emek, iş hayatı ve sosyal beklentiler karşısında yaşadığı çok yönlü baskılara dikkat çekiyor.

“Aaahh Belinda,” 80’ler Türkiye’sinin reklam kültürünü ve kadın kimliğini çerçeveleyen kalıpları sorgularken, izleyiciyi mizahi bir atmosfer içinde düşünmeye davet ediyor. Kadına atfedilen rollerin sarsıcı biçimde tersyüz edilmesi, filmi dönemi için cesur ve yenilikçi bir noktaya taşıyor. Böylece Atıf Yılmaz’ın bu yapıtı, feminist perspektifi merkeze alarak reklam sektörü ve toplumsal cinsiyet rollerine yönelik eleştirileri kalıcı hale getiriyor.